09 jul Squerister aan het woord: Mariëlle over Artificial Intelligence: Toekomstmuziek, of dagelijkse realiteit?

Ruim een jaar geleden begon mijn ontdekkingsreis in de wereld van Artificial Intelligence (AI). Als software tester was ik benieuwd hoe AI niet alleen mijn werk, maar ook mijn leven mogelijk kon gaan beïnvloeden. Net als voor veel mensen die ik vandaag de dag spreek over AI, was AI voor mij vorig jaar nog ‘toekomstmuziek’. Als ik aan AI dacht, dan waren mijn eerste associaties de films uit Hollywood, vliegende auto’s en robots die de wereld overnemen.

Veel mensen zien AI nog als iets engs, iets van de toekomst, iets wat je liever niet wilt want stel je voor dat… Enerzijds wordt het gevoel dat AI bij veel mensen oproept, veroorzaakt door de verhalen uit de films. Denk aan Minority Report waar mensen al worden opgepakt voor ze een misdaad hebben begaan of  Transcendence waar een professor zijn hersenen uploadt met als doel de aarde te genezen, maar daarin te ver doorslaat, met drastische gevolgen voor de mensheid.

Anderzijds heeft AI een slechte reputatie, want ‘AI betekent een einde aan privacy’, ‘AI-systemen zijn bevooroordeeld en discrimineren’ denken veel mensen. Maar misschien wel de belangrijkste reden dat AI zo’n slechte reputatie heeft, is dat wanneer een product met een AI-component eenmaal goed werkt, het geen AI meer genoemd wordt. En dit maakt ook dat mensen zich niet realiseren dat ze elke dag en meerdere malen per dag, gebruik maken van applicaties waar AI in gebruikt wordt.

AI in mijn dagelijks leven

Laat ik je meenemen in een willekeurige doordeweekse ochtend (pre-corona). Het is 6:00 uur, mijn wekker gaat af, ik sta op, ga douchen, kleed me aan en loop naar beneden. Wanneer ik de deur van mijn woonkamer opendoe, word ik begroet door mijn twee katten, die ik even aandacht geef voor ik door de deur loop. Dan licht mijn thermostaat op en zie ik dat het inmiddels 20,5 graden is, de thermostaat heeft geleerd dat ik op doordeweekse dagen meestal rond 6:30 uur beneden ben waardoor de kachel even voor 6:00 uur alvast aan is gegaan om voor te verwarmen. Vervolgens geef ik mijn katten eten, zet koffie en maak een ontbijtje voor mezelf klaar. Op mijn telefoon check ik het laatste nieuws en zie ik een WhatsApp berichtje binnenkomen. Ik reageer op het bericht, waarbij tijdens het typen mijn telefoon al suggesties geeft over welke woorden ik wil gebruiken. Het is inmiddels 7:15 uur. Tijd om de deur uit te gaan, ik loop naar de auto, start mijn navigatie op mijn telefoon op en voer het adres in waar ik vandaag heen moet. Mijn navigatie geeft aan dat er file staat en dat ik daarom beter een andere route kan volgen. Onderweg vind ik het fijn om naar een audioboek te luisteren, ik start de app op mijn telefoon en op de homepage van de app krijg ik suggesties welke boeken ik interessant kan vinden om naar te luisteren, gebaseerd op boeken die ik eerder geluisterd heb. Ik selecteer een boek, start de motor van mijn auto en ga op weg. Omdat ik niet thuis ben, gaat mijn kachel nu automatisch uit. Aangekomen op het werk begint mijn werkdag en gebruik ik over het algemeen de hele dag een computer. Als ik ergens niet uitkom, start ik Google op en voer ik mijn vraag in, zodra ik de eerste letter heb ingetypt geeft Google mogelijke zoekopdrachten weer, zodat ik niet alles uit hoef te typen. Ik selecteer de juiste opdracht en klik op ‘zoeken’, het zoekresultaat geeft ‘slechts’ een paar miljoen opties om uit te kiezen. Na een paar verschillende pagina’s geopend te hebben, vind ik de oplossing die ik zocht en kan ik verder in mijn werk.

Tijdens mijn lunchpauze herinner ik me dat een vriendin bijna jarig is en dat ik nog een verjaardagscadeau moet halen. Het komt met bakken tegelijk naar beneden, dus ik heb geen zin om naar de winkels tegenover het kantoor te lopen, in plaats daarvan start ik de app van mijn favoriete webshop op. Ik word vriendelijk begroet met mijn naam in beeld en krijg wat product suggesties te zien op basis van mijn laatste aankopen bij de webshop. Na een aantal verschillende categorieën bekeken te hebben en het zoekveld gebruikt te hebben, vind ik het juiste cadeau en bestel het. Omdat ik nog wat tijd over heb in mijn pauze, open ik de nieuws app op mijn telefoon om bij te lezen. In de nieuws app zie ik advertenties voor producten waar ik net in de webshop op gezocht heb.

Een gemiddelde dag is niet zo spannend, daarom ik zal jullie niet lastigvallen met de rest van mijn dag, maar in bovenstaande beschrijving heb ik alle momenten waarbij AI een rol speelde vetgedrukt. Anders dan je misschien had verwacht, zijn het normale dingen en activiteiten die heel veel mensen iedere dag doen, geen exotische of rare activiteiten. Nee, het is niet zo dat alle advertenties die je te zien krijgt, of alle suggesties die je online krijgt, altijd mogelijk gemaakt worden door AI, maar het gebeurt waarschijnlijk vaker dan je denkt. En er zijn nog veel meer toepassingen die je dagelijks tegenkomt waarin AI gebruikt wordt. Denk aan de films en programma’s die je ziet als je inlogt bij Netflix, Disney+ of Videoland, of de muzieksuggesties die Spotify je geeft. Bij Netflix wordt er bijvoorbeeld ook met behulp van AI bepaald welke afbeelding de grootste kans geeft dat jij die serie of film gaat bekijken, waardoor film X voor jou een andere afbeelding kan hebben in het overzicht dan voor je vrienden. Ook het ontgrendelen van je telefoon met face-recognition, het taggen van mensen in foto’s, je feeds op social media, welk filmpje op YouTube je wilt zien, zijn allemaal voorbeelden van applicaties waar een AI-component gebruikt wordt.

De risico’s van AI

AI zoals het er nu is en in de komende 10 – 20 jaar zal zijn, is niet iets om je direct zorgen over te maken. Het is gericht op gemak, zodat je zelf meer leuke dingen kunt doen en creatiever bezig kunt zijn. En laten we eerlijk zijn, Google (of een andere zoekmachine) is toch echt wel superhandig. Het zit vol AI, maar persoonlijk wordt mijn leven een stuk ingewikkelder wanneer online zoeken niet mogelijk is. Zijn er dan meer exotische vormen waar we ons wel zorgen over moeten maken? Ja absoluut! Als general AI ooit werkelijkheid wordt, denk daarbij dan wel aan die robots en machines die alles kunnen en zichzelf alles kunnen leren, hebben we zeker met grote risico’s te maken. En daarvan moeten we ons met zijn allen bedenken of die risico’s opwegen tegen eventuele voordelen. Ook bias en discriminatie zijn een punt van zorg, maar beide worden veroorzaakt door geschiedenis, data en de (verkeerde) keuzes van mensen omtrent het gebruik van die data, niet door AI op zichzelf. Wel zorgt AI ervoor dat verkeerde keuzes in datagebruik en het resultaat ervan, veel sneller zichtbaar zijn en uitvergroot worden binnen de maatschappij. Net als dat Agile geen oplossing is voor problemen binnen een organisatie maar het vaak wel de problemen binnen organisaties eerder aan het licht brengt, doet AI dit eigenlijk voor de wereld. En het is aan ons allemaal om ervoor te zorgen dat bij het trainen en verifiëren van een AI-model, zo min mogelijk bias en discriminatie in de gekozen data-features aanwezig zijn. Alleen dan kan AI eerlijk en betrouwbaar zijn.

Toekomstmuziek?

Om tot slot nog de vraag uit de titel te beantwoorden: Nee, AI is niet iets van de toekomst. Het is iets van x jaar geleden, van gisteren, van vandaag en ja, ook van morgen. Het is onze dagelijkse realiteit, er komt in de toekomst nog veel meer bij, ook in vormen en manieren die we ons nu nog niet kunnen voorstellen, maar de meeste mensen vertrouwen nu dagelijks op de werking van AI en kunnen al niet meer zonder.

Wil je meer weten over mijn ervaringen? Laat het even weten in de comments of scan de QR code om je met mij te verbinden op LinkedIn. Ik daag Denise uit om als volgende in deze reeks iets te delen over haar uitdagingen en ervaringen.

Wie is deze Squerister?

Mariëlle van der Sluys

Mariëlle is een spontane, flexibele en zelfstandige specialist. Ze combineert het vermogen om helder en makkelijk te communiceren met het leveren van kwaliteit.
Marielle is op dit moment de enige in Nederland geaccrediteerd om de training AI/ML testen van ISQI te doceren.

Scan de QR code om direct met Mariëlle te linken.